De Versierde Mens

Harry Mulisch

Inleiding

Ieder heeft een bepaald gedeelte van de analyse van het verhaal: "De versierde mens" voor zijn rekening genomen. Wat we besproken hebben staat vermeld in de koppen van de drie delen.

Analyse en Interpretatie van thema, genre, thematiek en motieven.

De titel van het verhaal is tevens de titel van de gelijknamige verhalenbundel, die is uitgebracht in 1982, het verhaal zelf is geschreven in 1957, het jaar waarin de vader van de schrijver is overleden. Het verhaal behoort tot het magisch-mythische genre.

Het is nog onduidelijk te zeggen, maar volgens mij wil de titel van het verhaal zeggen dat de mens zich mooier wil voordoen dan hij in werkelijkheid is. Volgens het verhaal wordt deze werkelijkheid voor mensen bloot gelegd na hun dood en zien ze zichzelf in hun ware gedaante. Dit wordt aan het einde van het verhaal zeer duidelijk. "Maar eens in de paar eeuwen trad in die nacht plotseling een zacht zweven en zoemen in, een luchtspiegeling, --dat was hijzelf, een besef van bestaan, een grenzeloze verbazing: Bernard Brose— Bernard Brose."

Het thema vloeit hier dan eigelijk vanzelf uit voort: de mens, hoe hij zich ook voordoet, kan nooit ontsnappen aan de dood. Hetzij snel, hetzij langzaam. Ook twijfel behoort tot het thema, de twijfel van Dacartes: "dubito ergo sum"

Het thema kan duidelijker worden door er een complexere structuur aan toe te kennen met behulp van motieven en thematieken. De kamikaze thematiek komt sterk naar voren, de hoofdpersoon heeft al zijn hele familie verloren, wat heeft hij nog te verliezen. "Bij het bombardement zijn allebij je ouders omgekomen . Je broer is gesneuveld aan het noordfront. Je twee zuster zijn respectievelijk vermoord en aan de tyfus gestorven"(blz.186). Ook dat het een bevel was van zijn overste om die missie uit te voeren, terwijl hij zich toch vrijwillig had opgegeven. Dus dan is de waarde die een vrijwilliger heeft eraf, maar de admiraal zag het weer totaal anders. En hierdoor ontstaat weer die twijfel of hij toch had moeten weigeren. Ook ontstaat twijfel omdat de admiraal hem zo tactloos moed probeert in te spreken. "Over een paar dagen… achter alle bossen." (blz. 192 en blz. 193) De twijfel van Brose is ook te vinden in de volgende citaten: (blz. 192) "Hij dacht nog: maar dat is min eigen wil". En in: "Jij bent de enige die van te voren weet dat hij onherroepelijk zal sterven. Ja? dacht Brose." Doordat hij twijfelt weet hij zelfs op dit moment nog niet zeker of hij zijn leven zal opofferen voor een algemeen groter goed (:vrede voor alle mensen op aarde). "Het zou een gedachte worden op het moment, dat hij met zijn machine het schip van het Beest zou binnen breken." (blz. 188)

Het beest in het verhaal is een ontzaglijk grote vijand, te vergelijken met de dood.

Het duikbootje is zo klein met zoveel vernietigingskracht dat het de hele vloot van het Beest in een keer kan uitroeien. Zo klein is de mens, die vecht tegen de dood. Wat de mens ook probeert, hij kan zijn eigen dood nooit ontkomen.

Enige uitleg over enkele symbolen:

Water staat voor reinheid. Water brengt leven.

Water staat voor het nieuwe, het duikbootje staat voor de mens. De mens begeeft zich op nieuwe gebieden waar hij eigelijk niet mag komen.

Daarom wordt het water zwart, wat het onheilspellende betekent waar de mens zich in begeeft. "Zwarte water" (Blz 196)

- Maurice Vanderfeesten

Samenvatting

Het Verhaal gaat over een soldaat Bernard Brose die zich meerdere malen heeft aangemeld voor missies zonder hoop, maar is nog nooit uitgekozen. Deze keer echter, moet hij op bevel zijn leven geven. Wat hem zwaar ligt. Hij moet het Beest verslaan met een klein duikbootje met een geweldige vernietigingskracht. Na een proef "rit" en een maal bij de officieren stapt hij het bootje in en vertrekt richting het Beest. Naarmate hij, flink in gesnoerd en in radiostilte, dichter bij het Beest komt, treden er steeds meer twijfelende denkprocessen in hem op. Deze denkprocessen zorgen ervoor dat hij van koers afraakt en het Beest niet meer terug vindt. De zuurstof raakt op en hij sterft zonder ooit de bom tot ontploffing te hebben gebracht.

Persoonlijke reactie

Het mooiste gedeelte van het verhaal was het moment toen Bernard Brose te water werd gelaten voor zijn uiteindelijke missie, waar de vier elementen, de titel en het heilige in terug te vinden zijn.

"Een rokend, draaiend, vonkend mensenlichaam van staal, uitgestrekt over de aarde, en er in, onder water en tuimelend door de lucht, zijn eigen woorden als bommen en vuurop hem neerregenden…

Met open mond, diep door het zwarte water glijdend, keek Brose naar de versierde mens: wijdbeens ¹ en met zijn gezicht naar het oosten ² staand op een ontbindend monster met wolfsogen en christushanden ³, een ruimte voor zijn ogen en een landkaart onder zijn schedeldak, onzichtbaar geworden onder de wapens en werktuigen van zijn diepe geloof ⁴, een brullende boom van licht, een brandstapelgod ⁵." (blz. 196)

Ik zie deze twee zinnen als het meest complete en meest gecomprimeerde samenvatting die over dit verhaal, maar ook voor andere boeken van Harry Mulisch.

Hier in wordt beschreven hoe de mens bestaat uit de vier elementen, aarde, water, lucht en vuur. Deze mens is net zo gewoon als elk ander dier, maar kent zichzelf een hogere waarde toe. Deze mens baart¹: zijn eigen behoudendheid voor de heiligheid in Mekka², het gruwelijke wat niet lang stand kan houden³, valse gemene geloofsbetuigers⁴, het normaal vinden van zijn geschapen wereld⁵, een vernietigende maatschappij⁵.

Ik probeer dit onder woorden te brengen door deze punten meer uit te breiden.

De houding ‘wijdbeens’ is een barende houding. De mens baart een vernietigingswapen in het levenswater wat de levensbeëindiger, de dood, zou moeten vernietigen.

Naar het oosten kijken is hier kijken in de richting van Mekka. Het verlangen (naar het heilige), dat de mens altijd heeft, komt hier naar voren.

"Een ontbindend monster met wolfsogen en christushanden" wordt gezien als de afschuwelijke maatschappij die gedoemd is niet langer meer stand te houden, omdat zij gebaseerd is op een sluw, vals, gemeen geloof. Kortom: de basis is niet meer in orde, het is te oud en zou opgefrist moeten worden.

Het "onzichtbaar worden onder de wapens en de werktuigen van zijn diepe geloof" wil zeggen dat de mens zo intensief bezig is met het maken en opbouwen dat hij op een gegeven moment zijn zelf opgelegde rariteiten niet meer in de gaten heeft.

Alles komt er op neer dat de mens, door god te spelen, een alles vernietigende god is.

Welkom! | Aangenaam! | Links | Leuk